Żadne pieniądze nie przywrócą do życia ukochanej zmarłej osoby. Nie zrekompensują też towarzyszącego żałobie bólu i cierpienia. Odszkodowanie za śmierć rodzica pomoże jednak zapewnić osobie zmarłej godny pochówek oraz zagwarantować jej najbliższym poczucie finansowego bezpieczeństwa.
Rodzaje odszkodowań za śmierć rodzica
W Polsce odszkodowania za śmierć rodzica występują w trzech formach: zasiłku, odprawy i ubezpieczenia.
Zasiłek pogrzebowy
Zasiłek pogrzebowy może zostać wypłacony, gdy osoba zmarła była ubezpieczona w ZUS, pobierała emeryturę lub rentę lub spełniła któryś z pozostałych warunków określonych w ustawie. Jest to jednorazowe świadczenie przysługujące osobom, które poniosły koszty pogrzebu osoby zmarłej. Zasiłek wynosi 4000 zł, niezależnie od wysokości poniesionych kosztów.
Aby otrzymać zasiłek pogrzebowy, należy złożyć do ZUS wniosek (formularz Z-12) wraz z dokumentami potwierdzającymi uprawnienia do tego świadczenia:
- odpisem aktu zgonu,
- oryginałami rachunków kosztów pogrzebu,
- skróconymi odpisami aktów stanu cywilnego lub innym dokumentem potwierdzającym stosunek pokrewieństwa lub powinowactwa z osobą zmarłą,
- zaświadczeniem płatnika składek.
Dokumenty należy złożyć w ciągu 12 miesięcy od śmierci rodzica. Po tym terminie roszczenie ulega przedawnieniu. Co istotne, zasiłek pogrzebowy jest świadczeniem zwolnionym z podatku dochodowego.
Odprawa pośmiertna
Odprawa pośmiertna to świadczenie wypłacane rodzinie pracownika przez pracodawcę. Przysługuje ono niezależnie od tego, czy śmierć nastąpiła w czasie świadczenia pracy, podczas przebywania na urlopie wypoczynkowym, urlopie macierzyńskim czy na zwolnieniu chorobowym.
Wysokość odprawy różni się w zależności od stażu pracy u danego pracodawcy. Przyjmuje się, że:
- w przypadku stażu poniżej 10 lat odprawa pośmiertna jest równa jednomiesięcznemu wynagrodzeniu.
- w przypadku stażu powyżej 10 lat odprawa odpowiada trzymiesięcznemu wynagrodzeniu.
- w przypadku stażu powyżej 15 lat rodzina zmarłego może liczyć na odprawę w wysokości sześciomiesięcznego wynagrodzenia.
Wypłacając odprawę, pracodawca dzieli przysługującą kwotę pomiędzy wszystkich uprawnionych członków rodziny zmarłego. W przypadku dzieci zmarłego świadczenie przyznawane jest do ukończenia 16 roku życia lub do zakończenia nauki, ale nie później niż do 25 roku życia. W razie całkowitej niezdolności dziecka do pracy odprawa przyznawana jest bez względu na wiek.
Odprawa pośmiertna, podobnie jak zasiłek pogrzebowy, jest świadczeniem zwolnionym z podatku dochodowego.
Ubezpieczenie
Podstawą dla uzyskania odszkodowania za śmierć rodzica jest także ubezpieczenie na życie. Odszkodowanie to może przyjąć formę jednorazowego świadczenia lub renty (tak zwana polisa posagowa). Uprawnionymi do podjęcia pieniędzy z tytułu polisy na życie są osoby wskazane w umowie. Jeśli uposażonych jest więcej, świadczenie jest dzielone pomiędzy nich. Jeśli osoba ubezpieczona nie wskazała żadnej osoby uposażonej, pełna kwota odszkodowania podlega dziedziczeniu zgodnie z kolejnością ustaloną w prawie spadkowym.
Uzyskanie świadczenia wymaga przedstawienia ubezpieczycielowi wymaganych dokumentów. W pierwszej kolejności należy zgłosić śmierć rodzica poprzez wypełnienie odpowiedniego formularza, a następnie uzupełnić go o zestaw podstawowych dokumentów. W przypadku śmierci z przyczyn naturalnych należy przedłożyć odpis aktu zgonu oraz kopię dowodu osobistego lub paszportu osoby ubezpieczonej. Jeśli śmierć nastąpiła w wyniku nieszczęśliwego wypadku, konieczne będzie uzupełnienie dokumentacji o zaświadczenie stwierdzające przyczynę zgonu (wystawiane przez lekarza lub stosowne władze).
Ubezpieczenie śmierć rodzica – warianty świadczeń
Odszkodowanie za śmierć rodzica wypłacane na podstawie umowy ubezpieczenia na życie występuje w dwóch podstawowych wariantach: jednorazowego świadczenia dla osoby uposażonej oraz renty stanowiącej finansowe zabezpieczenie dziecka do 18 lub 25 roku życia.
- Jednorazowe świadczenie
Jeśli dziecko zostało wskazane jako osoba uposażona w polisie na życie rodzica, po jego śmierci otrzymuje ono pełną kwotę ubezpieczenia w ramach jednorazowego świadczenia. W zależności od przyczyny śmierci oraz ewentualnych rozszerzeń ubezpieczenia, wysokość świadczenia może być wyższa.
- Renta
Z rentą mamy do czynienia, jeśli rodzic zdecydował się na zawarcie umowy ubezpieczenia posagowego, w ramach którego wpłacał na polisę określoną kwotę zgodnie z ustalonym harmonogramem (do 18 lub 25 roku życia dziecka). Jeśli rodzic poniesie śmierć w trakcie trwania umowy polisy posagowej, ubezpieczyciel zobowiązany jest do opłacenia pozostałych składek aż do końca trwania umowy.
Wysokość odszkodowania za śmierć rodzica
Wysokość świadczenia z tytułu polisy na życie zależy od wielu czynników. Najważniejsze z nich to:
- rodzaj zdarzenia, w wyniku którego nastąpiła śmierć rodzica,
- ujęta w umowie suma ubezpieczenia,
- wysokość składki miesięcznej,
- przyjęty zakres ochrony (warto w tym miejscu podkreślić, że choć polisy o dużym zakresie ochrony oferują zwykle niższą wysokość świadczeń, to ich niewątpliwą zaletą jest obejmowanie wielu możliwych zdarzeń).
Kiedy odszkodowanie po śmierci rodzica nie przysługuje?
W przypadku standardowych polis o stosunkowo wąskim zakresie ochrony ubezpieczyciele wymieniają szereg zdarzeń, które wyłączają możliwość wypłaty świadczenia. Są to:
- śmierć w wyniku samobójstwa (w ciągu dwóch lat od podpisania umowy),
- śmierć w wyniku podejmowania aktywności zagrażających życiu, na przykład uprawiania sportów ekstremalnych,
- śmierć w wyniku jazdy pod wpływem środków odurzających lub bez posiadania wymaganych uprawnień,
- przebywanie na terenie objętym działaniami wojennymi,
- zatajenie informacji istotnych z punktu widzenia ubezpieczyciela, na przykład dotyczących zdiagnozowanych chorób przewlekłych.
Jeśli towarzystwo ubezpieczeniowe odmówi wypłaty odszkodowania po śmierci rodzica, osoba ubiegająca się o świadczenie ma prawo odwołać się od tej decyzji. W przypadku przedstawienia argumentacji uzasadniającej roszczenie, ubezpieczyciel może uznać odwołanie i wypłacić odszkodowanie.
Partnerem artykułu jest eloodszkodowania.pl